Uyku Sırrı Çözüldü: Göz Bebekleri Beynin Hafıza İşlemesini Ele Veriyor
Cornell Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, uyku sırasında göz bebeklerinin hareketlerinin beynin hafızayı nasıl işlediğine dair kritik bilgiler sunduğunu ortaya koydu. Fareler üzerinde gerçekleştirilen bu çalışma, yeni ve eski anıların uyku sırasında nasıl ayrıştığını anlamak için beyin tarama elektrotları ve göz takip kameralarının kullanımını içeriyor.
Hafızanın İki Aşamalı Süreci Keşfedildi
Araştırmacılar, uykunun dinlendirici bir bölümü olan hızlı göz hareketi olmayan (NREM) uyku sırasında iki farklı alt aşama tespit etti. İlk aşamada göz bebeklerinin daraldığı ve yeni anıların yeniden oynatıldığı belirlendi. İkinci aşamada ise göz bebeklerinin genişlediği ve eski anıların hatırlandığı keşfedildi. Bu süreçlerin hızlı bir şekilde birbirini takip ettiği kaydedildi.
Cornell Üniversitesi’nden nörobilimci Azahara Oliva, “Beyin, yeni öğrenmeyi eski bilgilerden ayıran bir ara zaman ölçeğine sahip” diyerek, bu bulguların öğrenme mekanizmalarını anlamada çığır açıcı olduğunu vurguladı.
Hafızanın Silinmesini Engelleyen Mekanizma
Araştırma sonuçları, yeni bilgilerin öğrenilmesinin eski anıların silinmesini engellediğini ortaya koyuyor. Örneğin, piyano çalmayı öğrenirken bisiklet sürme becerisinin unutulmamasını sağlayan mekanizma, uyku sırasında devreye giriyor. Bu durum, beynin uyku esnasında farklı bilişsel süreçleri başarılı bir şekilde ayrıştırarak sürekli öğrenmeyi kesintisiz hale getirebildiğini gösteriyor.
Keskin Dalga Dalgalanmalarının Rolü
Çalışmada, hafıza depolama süreçlerini etkileyen keskin dalga dalgalanmalarının (SWR), göz bebeklerinin daraldığı anlarda engellenmesinin farelerin yeni bilgileri hatırlama yeteneğini sınırlandırdığı keşfedildi. Bu bulgu, uykunun hafıza depolama için kritik bir dönem olduğunu bir kez daha doğruluyor.
Yapay Zekâya İlham Veriyor
Araştırma, biyolojik sistemler ile yapay zekâ arasındaki benzerliklere de ışık tutuyor. Beynin yeni ve eski bilgileri yönetme yöntemi, yapay zekâ sistemlerinde karşılaşılan “felaket unutkanlığı” sorununa çözüm sunabilir.
