2024 Nobel Ekonomi Ödülü, Türk asıllı ünlü ekonomist Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson’a verildi. Bu prestijli ödül, “kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği” konusundaki öncü çalışmaları nedeniyle İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından bu üç bilim insanına layık görüldü. Acemoğlu, Orhan Pamuk ve Aziz Sancar’dan sonra Nobel alan üçüncü Türk oldu.
Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) görev yapan Prof. Dr. Daron Acemoğlu, ödülünü ABD’deki meslektaşları Simon Johnson ve Chicago Üniversitesi’nden James Robinson ile birlikte aldı. Nobel Ekonomi Ödülü, 1969 yılından bu yana İsveç Merkez Bankası tarafından veriliyor ve Nobel Ödülleri arasında ayrı bir yerde duruyor. Acemoğlu, Türkiye’den Nobel alan üçüncü isim olurken, daha önce Orhan Pamuk 2006’da Edebiyat, Aziz Sancar ise 2015’te Kimya dalında Nobel kazanmıştı.
Nobel Ekonomi Bilimleri Ödül Komitesi Başkanı Jakob Svensson, ödül ile ilgili yaptığı açıklamada, “Kazananlar, ülkeler arasındaki büyük gelir farklılıklarını açıklamada kurumların rolüne dikkat çektiler. Bu, günümüzün en büyük ekonomik sorunlarından biri ve bu konuda önemli bir katkı sağladılar” ifadelerini kullandı. Acemoğlu, Johnson ve Robinson’un çalışmaları, dünya çapında ekonomik eşitsizliklerin temel nedenlerini ve çözüm yollarını ele alıyor.
Daha önce Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazananlar arasında Milton Friedman, John Nash ve Ben Bernanke gibi ünlü ekonomistler yer alıyor. 2023 Nobel Ekonomi Ödülü ise, kadınların iş gücündeki yeri üzerine yaptığı araştırmaları nedeniyle Harvard Üniversitesi’nden Prof. Claudia Goldin’e verilmişti.
Nobel Ödülleri, 1895 yılında İsveçli bilim insanı Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine verilmeye başlandı ve dünya genelinde en prestijli ödüllerden biri olarak kabul ediliyor. Nobel Vakfı tarafından her yıl fizik, kimya, tıp, edebiyat, barış ve ekonomi gibi farklı alanlarda insanlığa büyük katkı sağlayan kişilere veya kuruluşlara veriliyor.
Ödüller, Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenen resmi bir törenle sahiplerine takdim ediliyor. Bu yılki ödülün parasal karşılığı ise 11 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 1,1 milyon dolar) olarak belirlendi.
Nobel Ödülleri, geçmişte iki dünya savaşı döneminde ve Covid-19 pandemisi nedeniyle bazı yıllarda iptal edilmişti. Ancak bu yıl törenlerin tam kapasiteyle gerçekleştirilmesi bekleniyor.
