Eğitim Reformu Girişimi (ERG), Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yayımladığı 2023-24 eğitim öğretim yılı örgün eğitim istatistiklerine yönelik ilk incelemesini açıkladı. Verilere göre, eğitim dışındaki çocuk sayısı son bir yılda yüzde 38,4 oranında artarak 612 bini aştı. Bu rakam, son üç yılın en yüksek seviyesine ulaşarak Türkiye’deki eğitim sisteminin temel sorunlarını bir kez daha gündeme getirdi.
ERG’nin yaptığı inceleme, 2023-2024 eğitim öğretim yılında eğitim dışında kalan çocuk sayısının ciddi bir artış gösterdiğini ortaya koydu. 612 bin 814 çocuğun eğitim sisteminin dışında kaldığı bu dönemde, bu artışın ekonomik kriz ve sosyoekonomik durumun eğitime olan olumsuz etkileriyle doğrudan bağlantılı olduğu belirtildi. Uzmanlar, eğitimin özellikle yoksul kesimlerdeki çocuklar için erişilemez hale geldiğine dikkat çekti.
İstatistiklere göre, 10-13 yaş grubunda net okullulaşma oranı yüzde 98,3 olmasına rağmen, ortaokul kademesinde bu oran yüzde 91,5’e geriliyor. MEB, bu durumu 2012-2013 yılında yürürlüğe giren 4+4+4 eğitim sistemi ile ilişkilendiriyor. Bu sistemle birlikte 5 yaşındaki öğrencilerin okul öncesine yönlendirilmesi, ilkokuldan ortaokula geçişte yaşanan düşüşe sebep olarak gösteriliyor.
Ortaöğretimde, net okullulaşma oranlarına göre cinsiyet farkının son yıllarda artış gösterdiği görülüyor. 2023-24 döneminde bu fark yüzde 0,3’ten yüzde 1,4’e çıktı. Ancak bu kez fark kızlar aleyhine değil, oğlanlar aleyhine büyüdü. Özellikle Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde cinsiyet farkı yüzde 5,8 puanla en yüksek seviyeye ulaştı. Uzmanlar, oğlan çocuklarının okullulaşmasındaki bu gerilemeyi toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yeni bir boyutu olarak değerlendiriyor.
5 yaş grubunda okulöncesi eğitimdeki net okullulaşma oranı yüzde 84,3’e gerileyerek son üç yılın en düşük seviyesine indi. Öğrenci sayısındaki düşüş ise 2 milyon 55 binden 1 milyon 954 bine geriledi. Ancak, 3 ve 4 yaş gruplarında okullulaşma oranları bir miktar artış gösterdi. 3 yaş net okullulaşma oranı yüzde 16,9’dan 17’ye, 4 yaş oranı ise yüzde 41,4’ten yüzde 42,6’ya yükseldi. Bu gelişme, erken çocukluk eğitimi kapsamındaki çalışmaların olumlu etkilerini yansıtıyor.
ERG, MEB’in verilerini değerlendirirken eğitimde yoksullukla mücadele edilmesi gerektiğini vurguladı. Eğitim dışındaki çocuk sayısındaki artış ve okullulaşma oranlarındaki düşüş, eğitim politikalarında çocuk yoksulluğuna karşı daha etkin politikaların benimsenmesini zorunlu kılıyor. Ayrıca öğretmen ve derslik sayılarına dair veriler, eğitime ayrılan kaynakların artırılmasının önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Uzmanlar, merkezi bütçede eğitime ayrılacak payın, bu sorunların çözümünde kritik rol oynayacağını belirtiyor. Eğitimin, toplumsal kalkınmanın anahtarı olduğu vurgulanırken, çocuk yoksulluğunun eğitimde daha fazla gerilemeye yol açmaması için acil adımlar atılması gerektiği ifade ediliyor.
