Kolesterol İlaçları Demansa Sebep Olur mu?
Kalp sağlığına olan etkileriyle bilinen kolesterol ilaçları, son zamanlarda beyin fonksiyonlarıyla ilişkilendirilerek tartışma konusu oldu. Statinler, kötü kolesterol (LDL) düzeylerini düşürerek kalp krizi, felç ve Alzheimer gibi ciddi sağlık problemlerinin riskini azaltmada kullanılır. Ancak, bu ilaçların bunama ve Alzheimer gibi bilişsel bozukluklara yol açıp açmadığına dair farklı görüşler bulunuyor.
Kolesterolün Beyindeki Rolü
Kolesterol, vücutta hayati bir öneme sahip bir maddedir ve beynin doğal yapılarından biridir. Vücuttaki kolesterolün yaklaşık dörtte biri beyinde bulunur. Uzmanlar, kolesterolün bellek, öğrenme ve sinirler arası bağlantılar gibi beyin fonksiyonlarını doğrudan etkileyen önemli bir rol oynadığını belirtiyor. Ancak yüksek kolesterol, damar tıkanıklıklarına neden olarak kalp hastalıkları, felç ve bunama riskini artırabilir.
Kolesterol Düzeylerini Kontrol Etmek Neden Önemli?
Amerikan Kalp Derneği, 20 yaşından büyük herkesin kan kolesterol düzeylerini her 4-6 yılda bir kontrol ettirmesini öneriyor. Bu test, yüksek dansiteli lipoprotein (HDL), düşük dansiteli lipoprotein (LDL) ve trigliserit düzeylerini içeriyor. Yüksek LDL kolesterol, kalp hastalığı ve felç riskini artırırken, ideal kolesterol seviyesi 200 mg/dl’nin altında olmalıdır.
Demans ve Kolesterol İlişkisi
Son yıllarda yapılan araştırmalar, yüksek LDL kolesterolün demans ve Alzheimer hastalığı için bir risk faktörü olduğunu ortaya koyuyor. Lancet Demans Komisyonu, 2020 yılında yayımladığı raporda Alzheimer ve diğer demans türleri için 12 risk faktörü tanımlamıştı. Bunlar arasında düşük eğitim düzeyi, hipertansiyon, sigara, obezite ve depresyon gibi faktörlerin yanı sıra yüksek LDL kolesterol düzeyi de bulunuyor.
Komisyon, 2024 yılında bu listeye görme kaybı ve yüksek LDL seviyesini de ekledi. Uzmanlar, bu 14 risk faktörünü azaltarak demans vakalarının %40-50’sinin önlenebileceğini savunuyor.
Kolesterol Yüksekliği ve Yükselmesi Nedenleri
Yüksek LDL kolesterolün başlıca nedenleri arasında genetik faktörler, doymuş yağ ve trans yağ oranı yüksek beslenme alışkanlıkları, aşırı kilo ve hareketsiz yaşam tarzı yer alıyor. Ayrıca, stres doğrudan kolesterolü yükseltmese de stresin yaşam tarzı üzerinde yarattığı olumsuz etkiler, yüksek kolesterol seviyelerine yol açabilir.
Kolesterol Düşürücü İlaçlar ve Beyin Sağlığı
Kolesterol yüksekliği, Alzheimer ve vasküler demans riskini artırdığı bilinse de son yıllarda bu durumun zararsız olduğuna dair görüşler de dile getirilmişti. Ancak yeni araştırmalar, yüksek LDL kolesterolün beyin sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yarattığını kanıtladı.
Kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler), diyet ve egzersizle kontrol altına alınamayan yüksek kolesterol seviyelerini düzenlemekte etkili bir çözüm sunuyor. Bu ilaçlar, yalnızca kalp ve damar hastalıklarını engellemekle kalmayıp, aynı zamanda Alzheimer ve demansa karşı da ek koruma sağlıyor.
Araştırmalar Ne Diyor?
Statinlerin bilişsel işlev üzerindeki olası olumsuz etkilerine dair bazı endişeler olsa da, 2018’de yapılan büyük çaplı araştırmalar bu korkuları geçersiz kılmıştır. Avrupa Ateroskleroz Derneği’nin mutabakatına göre, statinlerin bilişsel gerilemeye neden olup olmadığına dair yapılan üç büyük çalışmada herhangi bir olumsuz etki gözlemlenmemiştir. FDA’ın yaptığı incelemeler de statinlerin beyin fonksiyonları üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığını göstermiştir.
Özetle, kolesterol ilaçlarının bilişsel gerilemeye veya demansa neden olacağına dair endişeler, mevcut bilimsel verilerle çelişmektedir. Aksine, statin kullanımı, Alzheimer riski yüksek olanlar dahil olmak üzere, bilişsel işlevde herhangi bir olumsuz değişikliğe yol açmamaktadır.
Kaynak:Haber Merkezi
